Иелер хүнүнге тураскааткан херээжен чогаалчыларның тыва дылда номнар делгелгези
Чурт-шинчилел болгаш национал чогаал килдизинде бараалгаткан ном чыындылары:
– Нина Серенот «Төнчү чок ынакшыл»
– Кара-кыс Мунзук «Ырым, куттулуп кел»
– Зоя Намзырай «Аяк хээлиг Тыва чуртум»
– Сайлыкмаа Комбу «Оглумга чагаа»
– Екатерина Танова «Чаштар делегейи»
– Клара Доржу «Чаңгыс үжүтен…»
– Светлана Козлова «Ийи ава»
– Лариса Норбу «Торгу даштар»
– Зоя Амыр-Донгак «Ийи чүрек»
Нина Серенот. АВАМГА
Ак-көк дээрниң аязы дег,
Алдын хүннуң чылдыры дег,
Агаар, сугнуң херектии дег
Авайымның овуру ол.
Ажы-төлү ава кижээ
Адап ханмас эргим чассыг.
Акшый берген акый безин
Азарганчыг оглу апаар.
Ада-чуртка, ийе-черге
Аас-кежиин чаяап төрээн
Аваларны кезээде-ле
Амырадып, өөртүңер!
1987
Светлана Козлова. АВАМ СУГГА ЧОРААНЫМНЫ
Анай чаштан ойнап өскен
Авам сугга барып чордум.
Бажыңынга чурттап-чурттап,
Магам ханды, чанар чоор бе?
Авам сеңээ чүнү сөглээйн?
Авам сени чүү деп йөрээйн?
Авам-биле чарлырының
Ажыг аагын канчаар ону.
Ашкан хүннер чылза-чылза,
Авам күжүр кырый берзе,
Чудук эптээн улуг бажың
Чуртун ээлеп артар ыйнаан…
Бажыңы-даа артпайн барза,
Хары черниң өзенинге,
Бажын салып удуй берзе,
Канчаар мен ам, күжүр бодум?
Хөме келген хилинчээмге
Хөглүү кончуг мынча дээр мен:
Аалым болган бажың бедик,
Авам дириг, авам бар ийин.
Хүннер шуужар, чылдар эртер,
Күжүр авам соруу сынмас.
Улам харын аныяксыыр,
Уруу менден чалыы көстүр.
Кара бажы агарза-даа,
Хавак кежи бурушсе-даа,
Хөөкүй авам шырай-арны
Хөгледип кээр, чассыдып кээр.
Авам сугга баарымга,
Аажок-ла амырады.
Ажын-чемин делгеп салып,
Ажы-төлүм ошкап турду.
Арат-чонун чонзунганым,
Аныяамдан чуртсунганым,
Төрелзээним тыва чуртун
Төрээн ием айтыргылаар.
Авам сугга барып чордум…
Авам чурттаан бажың бар-дыр.
Ажы-төлүм сакты бердим,
Аалымче баайн, Тывамче баайн.
1975